Onderzoekswensen verdediging Dino Soerel: 'De moeder aller lijsten'

Maandag vond in de extra beveiligde Bunker-rechtbank in Osdorp de regiezitting plaats in verband met de toevoeging van Dino Soerel tot het liquidatieproces. Een peloton aan advocaten was aangerukt om Soerel bij te staan. Mrs. Bénédicte Ficq lichtte samen met kantoorgenoten Leon van Kleef en Nico Meijering stuk voor stuk een reeks onderzoekswensen toe aan de rechtbank, op zich niet eens zo'n grote lijst, wat echter niet wil zeggen dat er in een later stadium niet nog enkele verzoeken tot onderzoek zullen volgen. Mr. Leon van Kleef beet de spits af met het lijstje verzoeken, 'De moeder aller lijsten', aldus Van Kleef. De verdediging heeft zich hierbij laten leiden door de ernstige bezwaren.

Mr. Leon van Kleef (samengevat):
- De Endstra-tapes.
Het OM heeft er voor gekozen de Endstra-tapes als bewijsmiddel in te zetten. In de Kolbak-zaak hebben deze als bewijs gediend. We gaan ervan uit dat er is gerechercheerd.
- Kroongetuige Peter La Serpe.
Deze getuigen dient verder geen nadere toelichting: La Serpe heeft niet naar waarheid verklaard.
-Patrick de M.
Cliënt zou 20 tot 25 keer bij deze getuige gezien zijn. Daar willen we hem over horen.
-Alex de Boer.
Werd door Fred Ros benaderd voor de liquidatie van Thomas van der Bijl maar weigerde deze uiteindelijk uit te voeren. De Boer heeft één en ander zelf aan de politie verteld.
- John van den Heuvel.
Er is gesproken over de reden waarom cliënt zich aan rechtsvervolging heeft ontrokken. Cliënt heeft zich nimmer ontrokken, hij was nimmer gedagvaard. Het belang is tweevoudig; Cliënt kan niet als leugenaar worden weggezet; Er zou politie-informatie naar cliënt zijn gelekt. Als bijlage een artikel uit De Telegraaf.
Cliënt zou uitstekende contacten hebben bij de politie, overgenomen van Jan femer, geliquideerd op de Haarlemmerdijk.
( Lees: John van den Heuvel doet waarheid ernstig geweld aan.)
-Jan Boersma, chef opsporing Nationale Recherche. Tijdens een besloten briefing werd verwezen naar massamoordenaar Sadam Hoessein door middel van de uitspraak "We've got him!". Tijdens de informele voorbespreking van de KLPD met de pers zijn er foto's van het interieur van het onderduikadres aan de Rozengracht getoond. De verdediging heeft daar vragen over aan Dhr. Boersma. (zie foto)

Mr. Leon van Kleef wil de neuzen procedureel dezelfde kant op zien te krijgen en verzocht voornoemde personen binnenkort allen op zitting te horen.

Vervolgens kwam Mr. Bénédicte Ficq met een uitgebreid en opmerkelijk verzoek. De raadsvrouw van Dino Soerel verzocht de rechtbank onderzoek te laten verrichten naar een mogelijke geestelijke stoornis van kroongetuige Peter La Serpe, een moeilijk te diagnosticeren persoonlijkheidsstoornis, nl psychopathie.

Mr. Bénédicte Ficq (samengevat): Als je in een zaak geconfronteerd wordt met een bewijsvoering die evenredig zwaar leunt op de verklaringen van één persoon dan is het van essentieel belang dat niets wordt nagelaten om de betrouwbaarheid van deze persoon te toetsen. Gedoeld wordt op de kroongetuige/medeverdachte Peter La Serpe. Vastgesteld kan worden dat in de hoofdzaken Agenda (Houtman) en Perugia (Van der Bijl) de tegen cliënt ingebrachte bezwaren in volle omvang leunen op de verklaringen van deze kroongetuige. Nu al kan worden gewezen op de haken en ogen die kleven aan de verklaringen van La Serpe en aan La Serpe zelf:

1) Hij is kroongetuige;
2) Hij heeft - als het gaat om feiten die cliënt worden verweten - alles van horen zeggen van de medeverdachte Jesse Remmers;
3) Hij heeft overvloedig tegenstrijdig en wisselend verklaard;
4) Hij heeft evident in strijd met harde onderzoeksresultaten (zie o.m. in Agenda) verklaard;
5) Hij heeft naar het zich laat aanzien meermalen daderinformatie gekregen;
6) Hij heeft niet alleen een zwaar criminele achtergrond maar heeft mogelijk (ook in strijd met de kroongetuigedeal) niet de waarheid verteld over (eigen betrokkenheid bij) enstige delicten (zie o.m Bethlehem)

De Rechtbank wacht de moeilijke en belangrijke taak tactisch bewijs op betrouwbaarheid te gaan beoordelen. Volgens mij is het beoordelen van het betrouwbaarheidsgehalte van getuigenverklaringen een van de moeilijkste taken van de rechter, Zeker als de getuigenverklaringen niet of nauwelijks gesteund worden door sterk (niet discutabel) steunbewijs. In het algemeen gesproken kunnen getuigen zich vergissen, ze kunnen liegen of simpelweg gestoord zijn. Alle zijn redenenen waardoor de getuigenverklaringen niet bruikbaar zijn voor vaststelling van de feiten.

Indien een getuige behept is met een direct in het oog springende stoornis en deze stoornis van directe invloed is op de betrouwbaarheid van de verklaring zal dit van invloed zijn op het gebruik van de verklaring.

Het komt natuurlijk ook voor dat een getuige normaal lijkt maar dat niet is. Dat hij een stoornis heeft, maar dit zo goed weet te verbergen dat dit voor de rechter niet kenbaar is, dat zijn verklaring van onbesproken kwaliteit lijkt maar dat het tegendeel het geval is.

Vooropgesteld: het OM heeft de plicht uw rechtbank getuigenmateriaal voor te leggen waaraan geen gebreken kleven zoals hierboven omschreven. Het OM moet dit zelf willen en evenmin het risico op de koop toe willen nemen dergelijk besmet bewijsmateriaal in een strafzaak in te brengen. Waarheidsvinding dient immers de doelstelling van het OM te zijn.

Om het risico van besmet getuigenmateriaal zo veel mogelijk te vermijden kijkt het voor de hand te liggen dat het OM zelf de wens heeft en uitdraagt om het kaf van het koren te scheiden. De evident zwaar aan wanen lijdende getuige zal u niet snel als centrale getuige in een strafzaak aantreffen. Wel komt het voor dat achteraf blijkt dat een hele batterij magistraten voor de gek is gehouden door een pathologische leugenaar.

Mr. Ficq noemde als voorbeeld de Nomad-zaak met de moord op de drie Hells Angels, waarbij een ras-oplichter gedurende maanden het podium kreeg dat hij wilde. Hij was het centrum van de aandacht, loog er lustig op los en verdween als een dief in de nacht toen hij op zitting door de mand viel. Dit nadat hij maandenlang achterelkaar ogenschijnlijk 'rechtovereind' was gebleven. Het OM had toegang tot tal van gegevens (strafblad e.d.) waaruit men had kunnen en moeten afleiden dat deze getuige nooit serieus naar voren geschoven had mogen worden in deze belangrijke strafzaak waarin levenslange gevangenisstraffen werden geëist.

Er zijn meer voorbeelden van publiciteitsgevoelige zaken die dit soort lieden aangetrokken heeft waarin pathalogische leugenaars podium werd geboden door het OM. De pathalogische leugenaar is niet gemakkelijk te ontmaskeren. Zijn leugens zijn de resultante van een stoornis die hij al levenslang bij zich draagt en waarmee hij steeds zijn omgeving volledig op het verkeerde been kan zetten. Hij liegt en manipuleert met een gemak dat de gezonde toeschouwer de indruk geeft dat hij de waarheid spreekt. De pathologische leugenaar kan lijden aan een moeilijk te diagnosticeren persoonlijkheidsstoornis met de naam : psychopathie.  Deze stoornis komt onevenredig vaak voor in de forensische setting.

Het is geen eenvoudige zaak om de diagnose psychopaat bij iemand te stellen. De diagnose kan alleen gesteld worden door een professionele psycholoog of psychiater, aldus Ficq.

Op grond van de inhoud van het dossier [in het bijzonder de verklaringen van personen die La Serpe persoonlijk intensief hebben meegemaakt], mijn waarneming op zitting, de door mijn kantoorgenoten verwoordde waarnemingen op de zittingen, heeft de verdediging het sterke vermoeden dat Peter La Serpe wel eens een psychopaat zou kunnen zijn. De verdediging zal uw rechtbank verzoeken hiernaar een onderzoek te gelasten.

Mr. Ficq ging vervolgens in op een kenmerkende verzameling gedragingen en daaruit afgeleidde persoonlijkheidskenmerken die voor het merendeel als maatschappelijk ongewenst gelden. Ter onderbouwing van haar verzoek heeft Mr. Ficq kennisgenomen van allerlei publicaties van wetenschappers, waarvan zij er een aantal naar voren bracht in haar pleitnota.

Belangrijkste symptomen van psychopathie op emotioneel inter-persoonlijk vlak:

• Glad en oppervlakkig;
• Egocentrich en met een opgeblazen gevoel van eigenwaarde;
• Ontbreken van berouw of schuldgevoel;
• Gebrek aan empathie;
• Leugenachtig en manipulatief;
• Oppervlakkige emoties;

Op het gebied van sociale deviantie:

• Impulsief;
• Gebrekkige gedragsregulering;
• Parasitaire levensstijl;
• Behoefte aan opwinding;
• Gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel;
• Vroegtijdige gedragsproblemen;
• Antisociaal gedrag als volwassene;

Vervolgens gaf de raadsvrouw een opsomming van voorbeelden uit het dossier en de uit eigen waarneming voortvoeiende voorbeelden die de conclusie zouden kunnen rechtvaardigen dat de rechtbank in de persoon van Peter La Serpe van doen heeft met een psychopaat.

UPDATE: Een greep voorbeelden uit het dossier 'Passage', die Mr. Bénédicte Ficq noemde in haar pleitnota. Onder andere gedeeltes uit verklaringen van getuigen F1 en F3, maar ook van ex-intimi van La Serpe, zoals Francis K., de ex van Jesse Remmers, en Marion G., de ex van La Serpe.)


De verdediging meent dat het in belang van de verdediging is een hetero-anametisch onderzoek te laten verrichten door een deskundige, gespecialiseerd in de stoornis psychopathie [In wiens benoeming zowel de Rechtbank, de verdediging als het OM zich kunnen vinden] die de opdracht krijgt de vraag te beantwoorden of de beschikbare dossier informatie, eventueel aangevuld met mondelinge informatie afkomstig van ex-intimi van La Serpe, betrouwbare aanwijzingen opleveren dat La Serpe lijdt aan een psychopathologische stoornis.

(Hetero-anametisch onderzoek:  Het komt erop neer dat de verdediging niet verzoekt Peter La Serpe zelf te onderzoeken maar dat men deskundigen wil laten onderzoeken of La Serpe psychopaat zou kunnen zijn aan de hand van dossierstukken die reeds voorhanden zijn in het ' Passage-dossier'. Men heeft de medewerking van La Serpe dan niet nodig.)

Mr. Ficq toont tot slot een brief aan de rechtbank met enkele aanbevolen experts op het gebied van psychopathie.

Officier van Justitie Mr. Betty Wind reageerde na een kort beraad van het OM op de verzoeken:
La Serpe: Dat belang zien wij;
De Boer: Dat belang ook, maar dan wel horen bij de Rechter-commissaris,
Patrick de M.:We zullen ons niet verzetten tegen het horen van Dhr de M.
John van den Heuvel: Dat belang zien wij niet.
Jan Boersma: Dat ligt te ver verwijderd van Passage.

Officier van Justitie Michiel IJzendoorn merkte op: Ook al zou La Serpe een psychopaat zijn, dan nog kan hij wel betrouwbare verklaringen afleggen. Dat onderzoek is wat ons betreft niet nodig aangezien de rechtbank uitstekend kan bepalen of alles wat er voorhanden is aan dossier voldoende is om te kunnen bepalen hoe betrouwbaar dat is.

Mr. Ficq merkte hierover op: Ik vind het bijna niet te geloven waarom het OM zou gaan liggen voor het onderzoek dat daarover duidelijkheid komt.

Dino Soerel kreeg ook nog even het woord van Lauwaars.
Dino Soerel: Ik zou graag gebruik willen maken van de mogelijkheid om zelf vragen te stellen en dat zou bij de rechter-commissaris niet mogelijk zijn.
Lauwaars: Ja, dat begrijp ik.

De rechtbank besloot dat Peter La Serpe in zaak Soerel als getuige moet worden gehoord op zitting. Patrick de M. en Alex de Boer worden bij de rechter-commissaris gehoord. Of en waar John van den Heuvel en Jan Boersma verhoord gaan worden beslist de rechtbank aanstaande maandag. De rechtbank maakt dan ook haar besluit bekend of een deskundige zal moeten beoordelen of Peter La Serpe een geestelijke stoornis heeft. De rechtbank gaat daar uitgebreid over 'raadkameren', aldus Lauwaars.

Maandag 24 januari verder.

Bondtehond