Het liquidatieproces kende de afgelopen jaren reeds vele incidenten rondom de kroongetuige Peter La Serpe. Rechtbank- voorzitter Mr. Frits Lauwaars noemde deze incidenten stuk voor stuk: 'Het incident La Serpe'. Donderdag vond welgeteld het 6e (!) incident La Serpe plaats in de Bunker in Osdorp waarbij de kroongetuige weer de prominentste hoofdrol bekleedde in deze gerechtelijke soap die 'Passage' heet. Het einde van het liquidatie- proces lijkt nog lang niet in zicht en de patstelling waarin het proces terecht was gekomen is per slot van rekening geëindigd in een voorlopige climax waarbij de advocaat van La Serpe de verdediging van zijn cliënt nu heeft neergelegd.
La Serpe, zo zei hij zelf, voelt zich zo gemuilkorfd door het TGB (Team Getuigen Bescherming), dat hij samen met zijn advocaat Mr. Jan Peter van Schaik de conclusie heeft moeten trekken dat hij niet in staat is zijn eigen strafrechtelijke verdediging op een eerlijke manier te kunnen voeren. De beslissing is genomen op advies van zijn civiele advocaat Richard Korver. Het houdt in dat de kroongetuige afscheid neemt van zijn reeds derde advocaat in het strafproces Passage.
De beslissing van Mr. Van Schaik werd door de advocaat zelf medegedeeld na een kleine pauze. Kort daarvoor had de rechtbank de raadsman en zijn cliënt La Serpe laten weten hun twee verzoeken, 1/ het verzoek tot opheffing voorlopige hechtenis en 2/ het verzoek om de strafzaak van La Serpe af te splitsen en achter gesloten deuren verder te behandelen, af te wijzen. De bedoeling van dit tweede verzoek was om zo het volledige verweer van 27 A4'tjes te kunnen voeren achter gesloten deuren zodat de door het TGB verboden punten ook aan de orde zouden kunnen komen.
De ruimte die La Serpe werd geboden om zijn verweer gewoon te kunnen voeren was volgens officier van justitie Mr. Betty Wind al zo groot dat het OM sowieso niets voelde voor een afsplitsing. Volgens Wind stond La Serpe weinig in de weg. De twee punten waarover hij niet mag spreken betreffen:
A/opnames van gesprekken met TGB-officieren waarover La Serpe beschikt, die gemaakt zijn tijdens de aanloop naar de getuigenbeschermingsdeal.
B/ongeveer één pagina van de 27 A4'tjes die gaan over een aanverwante van La Serpe waarover hij uit veiligheidsoverwegingen niet mag praten.
De civiele advocaat Mr. Korver raadde echter ten strengste af de geboden ruimte ook daadwerkelijk te pakken. La Serpe bleef dus bij zijn standpunt en vindt de geboden ruimte niet genoeg aangezien hij zijn volledige verweer wil kunnen voeren in de volledige context die hij bedoelde met zijn volledige verweer van 27 pagina's.
Mr. Van Schaik voelde er ook niet veel voor om achteraf in een situatie te komen waarbij het TGB gaat bepalen of La Serpe binnen de marges is gebleven die zij heeft gesteld. Dat was namelijk gezegd, dat de TGB in een marginale toetsing zou bezien of La Serpe binnen de marges zou zijn gebleven. Kortom, in overleg met de civiele advocaat Mr. Korver is besloten: Het risico is te groot.
De verdediging van de andere Passage-verdachten zou een afsplitsing en behandeling achter gesloten deuren ook niet acceptabel vinden, deelde Mr. Nico Meijering de rechtbank eerder deze middag mede.
De reden is natuurlijk simpel: Wat voor mogelijk verweer kun je als verdediging van de andere verdachten nog voeren tegen iets dat achter voor hen gesloten deuren heeft plaatsgevonden?
Opvallend was dat volgens La Serpe een andere partij, welke precies maakte hij niet duidelijk, maar niemand van het zaaks-OM of het TGB, hem dringend had geadviseerd gewoon verder te gaan met getuigen. De advocaat van La Serpe bevestigde dit. Gezegd zou zijn dat wanneer La Serpe zich braaf zou gedragen en als goede getuige zou getuigen hij de beschermingsdeal zou krijgen en volgend jaar juni vrijkomt. Dit is natuurlijk opmerkelijk, omdat de rechtbank ten alle tijde het laatste woord heeft over de strafmaat van La Serpe en niet een andere partij. Te denken valt wellicht aan een hooggeplaatst persoon binnen het openbaar ministerie, maar dat deze voor zijn/haar beurt praat lijkt wel duidelijk. Wie wilde La Serpe dus niet zeggen. 'Is het überhaupt wel waar?', hoorde ik een advocaat terloops opmerken.
Mr. Lauwaars deed uitspraak dat de verzoeken werden afgewezen met de volgende woorden: 'Het duurde iets langer. Maar de rechtbank had veel te overwegen, zoals u wel begrijpt. We komen met de volgende beslissing over beide verzoeken. Beide verzoeken worden afgewezen. De opheffing wordt afgewezen omdat natuurlijk de ernstige bezwaren er nog steeds zijn en 67a lid 3 niet aan de orde is. En het andere verzoek, betreffende de afsplitsing van de zaak, dat is een onbegaanbare weg, zeg ik maar in niet-juridische termen, wegens de verwevenheid met de andere zaken. Ik denk dat dat ook niet toegelicht hoeft te worden. En het behandelen van die zaak achter gesloten deuren is ook geen aanleiding voor om dat te doen. Dus dat waren de beslissingen op de verzoeken.'
Vervolgens legde de voorzitter uit dat na deze beslissing nog wel is blijven hangen de zaaksoverschrijdende aspecten die La Serpe steeds noemde. Daar kun je niet zomaar overheen stappen en gezien het feit dat het openbaar ministerie ook al aangaf dat die zaaksoverschrijdende aspecten er zijn, wilde de rechtbank in ieder geval een begin maken met het ondervragen van de kroongetuige over dit onderwerp, met name in het belang van de strafzaken van de overige verdachten. De rechtbank had er tijdens de middagpauze over nagedacht hoe dat nou het beste te doen zonder daar veel nutteloze tijd aan te verliezen. De rechtbank was tot deze oplossing gekomen.
Mr. Lauwaars: Als mijnheer La Serpe maar verklaard als getuige in de andere zaken, over de zaken waarover hij eigenlijk in zijn eigen zaak had willen verklaren, en als getuige moet je naar waarheid verklaren, dan zien we wel hoe ver we komen. En dat doen we dan op die manier, zou ik willen voorstellen aan de advocaten, om te kijken wat de substantie is en de omvang van verweren die mogelijk op basis van de door La Serpe te melden feiten te voeren zijn. Nou ja, daar we hebben geen idee van. Mijnheer La Serpe heeft gezegd dat het heftig was. Nou ja, u was er allen bij. Ik heb echter geen idee of het echt zo is, we hebben wel enkele voorzetten gehad daartoe, maar daar kun je nou niet direct aan afmeten, dus we zullen hem eerst maar eens daarover willen ondervragen op dat punt, en ook door de raadslieden die het aangaat en ook door het openbaar ministerie natuurlijk, laten ondervragen.
Het leek de voorzitter niet van te voren helemaal uitgesloten dat La Serpe op de vragen antwoord zou willen geven. Want hij herinnerde zich dat toen zijn collega La Serpe vroeg of als hij achter gesloten deuren zou hebben meegedeeld waar hij zijn niet-ontvankelijkheidsverzoek op zou willen baseren, of het dan een bezwaar was, voor zover het in de andere zaken van belang was, om dat in te brengen wat mijnheer Van Schaik zei, dat dat buiten zijn verantwoordelijkheid viel, (mocht de informatie waar hem verboden is over te praten op een andere manier toch naar buiten zou komen), zodat dat dan maar moest gebeuren. Zo had Lauwaars het tenminste begrepen. Mr. Lauwaars: 'Dus we zullen we zien waar dat toe leidt'.
De stem van Peter La Serpe klonk over de speakers: Kan ik hier een korte reactie op geven?
Mr. Lauwaars: Ja.
La Serpe: Ik eh.... Het is hartstikke mooi dat u zegt dat ik gehoord kan worden over mijn strafrechtelijke verdediging, maar ik zie dat toch echt anders... Mijn strafrechtelijke verdediging, ik kan u nu alvast zeggen dat ik, behalve over de drie genoemde herinneringen die ik aangebracht heb, en die via Betty Wind, zeg maar de zaal ingekomen zijn, over de rest geen enkele mededeling meer doe. En dat doe ik niet, omdat het niet in mijn strafrechtelijk belang meer is om dat te doen.
Mr, Lauwaars: Ja, dat kan wel zijn, mijnheer La Serpe, dat zien we dan wel. Ik ben er langzamerhand maar een beetje laconiek en droog over. U heeft zelf bij alles geroepen dat het zaaksoverschrijdend was, en daar dienen wij in het belang van de andere zaken van de andere verdachten dan maar voor uit te staan. En ik heb u vanmorgen al gezegd, dat risico had u mee kunnen wegen, en nu staat u ervoor. Ik zou u als getuige willen beëdigen en dan horen we het wel of u antwoordt op onze vragen, of niet. Maar uw standpunt is onjuist, kan ik u wel zeggen.
De voorzitter klonk dit keer strenger dan anders tegen La Serpe, en als ik me niet vergis, bespeurde ik zelfs enige boosheid of irritatie. Anders gezegd, met deze ontevreden, om zich heen schoppende, veeleisende en kennelijk niets en niemand ontziende kroongetuige, heeft de voorzitter het nu ook wel eventjes gehad, al blijft de voorzitter ten alle tijde keurig netjes. Daarvoor respect.
De incidenten met La Serpe hebben keer op keer voor stevig oponthoud gezorgd en de bommetjes waar La Serpe mee kwam, bleken soms enkel losse flodders te zijn. Daarmee zette de kroongetuige niet alleen de verdediging van de andere verdachten meerdere keren op een dwaalspoor, maar leek dit niet op z'n minst vaak ook tot doel te hebben andere partijen dwars te zitten en/of te treiteren. Een zelfingenomen, treiterige manier van praten, dondersgoed wetende dat hij als kroongetuige waar veel van afhangt een bepaalde macht kan uitoefenen, zolang hij de wettelijke kaders maar niet over gaat, zijn de meeste procesbezoekers al bijna gewend aan geraakt.
Er zijn al verschillende sterke staaltjes aan blufpoker van La Serpe voorbij gekomen in de rechtszaal, maar het gevoel dat de kroongetuige ooit zijn hand een keer overspeeld wordt ook steeds sterker gevoeld. Hij zal zich er toch wel van bewust zijn dat je niet oneindig kunt komen met kreten als 'zaaksoverschrijdend' en zeggen 'er zeker van zijn te dat niet-ontvankelijkheid in de koker zit' als de rechtbank maar zou weten wat zich allemaal wel/niet heeft afgespeeld in de aanloop tot zijn deal?
Maar goed, het standpunt van La Serpe blijft onveranderd. Hij voelde zich nu hard aangepakt en zelfs geslachtofferd door de rechtbank, zei hij tijdens het verhoor dat volgde. Dit na de opmerking van Mr. Lauwaars dat de kroongetuige La Serpe nu maar 'dood op de mat blijft liggen', terwijl hij eerder wel steeds een vechthouding aannam met de term 'zaaksoverschrijdend' en best wel kon weten dat dergelijke uitspraken gevolgen zouden hebben. De verdediging van de andere verdachten zal namelijk ongetwijfeld uitleg eisen over al die zaaksoverschrijdende punten waar La Serpe mee kwam steeds, en nu zij dat doet, geeft de kroongetuige geen krimp meer. Dit vindt de kroongetuige niet correct, en de term zaaksoverschrijdend had La Serpe enkel gebruikt omdat hij zich al twee jaar een roepende in de woestijn voelt en dacht dat dit dan wél de juiste uitwerking zou hebben. Hij vindt dat het TGB hem nu onder druk blijft zetten, door te dreigen dat de beschermingsovereenkomst opgezegd wordt.
Na de opmerking van Lauwaars voelde La Serpe enige weerstand om überhaupt nog antwoord te geven op vragen, zei de kroongetuige behoorlijk opgefokt. La Serpe gaf aan dat hetgeen hij zou kunnen zeggen niet in zijn strafrechtelijk belang zou zijn. De rechters probeerden hem daarop wat te kalmeren en te verhoren over de punten waar hij wel wat over kon zeggen zonder zijn beschermingsovereenkomst in gevaar te brengen. Dat verhoor ging ongeveer door tot 16:30. (Kom ik nog op terug.)
Hoe het straks verder moet? Who knows? Gaat La Serpe op zoek naar een andere advocaat, of neemt hij het advies van de rechtbank ter harte er nog maar eens rustig over na te denken, alles op een rijtje te zetten en mocht hij terug willen komen op zijn besluit (en/of dat van zijn raadsman) zou de rechtbank daar wel mee kunnen leven.
Alles beter dan wederom een grote vertraging lijkt mij persoonlijk, maar goed, je hebt het niet voor het zeggen. De positie van La Serpe is momenteel in ieder geval allesbehalve te benijden.
De verhoren van La Serpe worden aangehouden tot maandag 14 november.
Bondtehond
PS: Wegens ziekte was ik helaas verhinderd de vorige twee zittingen bij te wonen. Excuses daarvoor aan mijn vaste lezers. Dank u.