De zitting begon reeds om 9:00. De bunker rechtszaal was als vanouds weer eens gevuld met zwarte toga's aan zijde van de aanwezige verdachten en zaten verspreid door de hele zaal. Van achter gezien zat links vooraan Donald Groen met aan weerszijden zijn advocaten Mrs Nico Meijering en Leon van Kleef, rechts zat Harrie Stoeltie met naast zich Mr. Bram Moszkowicz. Verder aanwezig, voor zover ik kon zien waren Mrs. Mark Teurlings, Els van Nieuwenhuizen, Van Straten, Van Stratum, Verbeek en Van Heijningen (voornamen mij (nog) onbekend) aan zijde van hun cliënten.
Het is volgens de verdediging duidelijk dat het venijn zit in de afpersingen, aldus Mr. Nico Meijering, die samen met zijn confrère Mr. Leon van Kleef de nieuwe advocaat van Donald Groen is, hoewel de overige tenlaste gelegde feiten, onder meer witwassen, niet gebagatelliseerd moeten worden. Het is ook duidelijk dat aan de afpersingsfeiten het zwaarst getild wordt door het OM. Het onderzoek Briard richt zich primair op hun cliënt.
We zien dat het dossier inmiddels het beeld is gaan uitstralen van een beestachtig, niets en niemand ontziende persoon die gedurende jaren grootschalig slachtoffers is gaan afpersen. Donald Groen wordt neergezet als een afperser waaraan eerder voor afpersing veroordeelde verdachten een spreekwoordelijk puntje zouden kunnen zuigen. Hij zou niet onderdoen voor personen als Willem Holleeder (in Kolbak) en Itzhak Meiri.
Er is volgens de verdediging echter wel een wezenlijk verschil dat in afpersingszaken gemaakt kan worden. Om het verschil maar simpel te duiden: een slachtoffer kan zijn eigen geld afgeperst worden, maar kan ook afgeperst worden van geld dat rechtens zijn (vermeende) afperser toekomt. Dat laatste mag ook niet, maar ligt toch aanzienlijk anders dan de andere variant.
Donald Groen zou volgens het dossier zich schuldig maken aan "een zeer geraffineerde werkwijze betreffende het afpersen van personen". Er zou sprake zijn "van een opeenstapeling van misleiding, manipulatie, intimidatie en dreiging met geweld" en van "een bewuste werkwijze". Er zou betrokkenheid zijn van meerdere verdachten die "lijken elk op eigen wijze een significante rol te spelen bij de afpersingen". Volgens het verbaal "lijkt het gerechtvaardigd om te spreken van een bepaalde roldifferentiatie" van betrokkenen. De modus operandi zouden "in verschillende fasen" kunnen worden onderverdeeld. Er zou eerst "een bepaald probleem gecreëerd" worden, "of een feitelijk bestaand probleem worden aangegrepen. Vervolgens krijgt het slachtoffer'hulp'aangeboden voor een oplossing voor deze problemen in de vorm van bemiddeling". Er zou verder sprake zijn van een "procesmatig en vaak cyclisch verloop" van de afpersingen.
Mr. Nico Meijering: Als we het allemaal zo lezen is hier aldus sprake van een jarenlang opererende gesmeerde organisatie – met cliënt als hoofdverdachte of misschien wel leider – die op geraffineerde wijze het land afpersend onveilig heeft gemaakt, telkens weer met dezelfde modus operandi bestaande uit verschillende fasen: contact- of aanloopfase; bemiddelingsfase; drukopbouw en escalatie. De organisatie bestaat volgens de recherche uit contactmakers, vertrouwenspersonen, bemiddelaars, controleurs, agressors en regisseur(s). Het is een analyse van de feiten die – indien die door uw rechtbank in vonnis zou worden overgenomen – welliswaar niet tot straffen zou kunnen leiden zoals hiervoor aangehaald in de zaken tegen Holleeder en M., maar toch serieuze consequenties voor cliënt tot gevolg zouden kunnen hebben.
De vraag is echter of de recherche en het OM ook zelf daadwerkelijk geloof hechten, althans nog steeds geloof hechten aan het bestaan van een dergelijk geraffineerd en gesmeerd opererende organisatie. Zou er misschien een totaal andere analyse moeten passen bij de feiten zoals die in het dossier zijn opgetekend en zouden recherche en OM daar zelf in essentie ook meer en meer in zijn gaan geloven?
Wij denken dan aan de analyse dat in het geheel geen sprake is geweest van vooropgezette, uitgedachte gesmeerde wijzen van afpersen, maar van meerdere incidenten waarbij sprake was van normaal tot stand gekomen verplichtingen van derden aan betrokkenen, en dat vanwege niet nakoming de spanningen zijn opgelopen en nu en dan uitgedraaid zijn op onvriendelijke bejegening en een enkele keer ruw gedrag zoals vernieling (T.), tot een schop onder de kont (Van Lent).
Dat de recherche en het OM zelf ook minder lijken te geloven in de analyse van een gesmeerd lopende afpersingsorganisatie, moge in de eerste plaats reeds blijken uit het feit dat bijvoorbeeld deelname of leidinggeven aan een criminele afpersingsorganisatie niet tenlastegelegd is (in tegenstelling tot bijvoorbeeld genoemde Kolbakzaak). Maar het blijkt ook wel overigens uit het dossier.
(samengevat) Cliënt heeft met ons gesproken en heeft ons kunnen overtuigen dat hij zijn visie op de zaak kan geven en daarover te zullen verklaren. Cliënt zal zelf op zitting over feiten en beschuldigingen verklaren en vragen beantwoorden.
De rechtbankvoorzitter onderbrak de raadsman en vroeg of Donald Groen eerst zelf kon aangeven waarom hij van raadsman was gewisseld. Dat kon.
Donald Groen: U wilt weten waarom ik van advocaat ben gewisseld?
Voorzitter: Jawel.
Donald Groen: Ik heb de volgende punten opgeschreven:
Mijn ex-advocaat is maar 2 keer 1,5 uur op bezoek geweest;
Ik heb vragen gesteld die nooit zijn gesteld in de rechtszaal;
Er zijn getuigen niet opgeroepen;
Er is mij nooit wat gevraagd over de zaak;
Mensen van het kantoor vertelden dat Bram Moszkowicz ook niets over de zaak wilden horen;
Mijn aantekeningen zijn niet besproken;
In de gevangenis wilde Bram ook niet over mijn dossier praten;
Achteraf was mijn vertrouwen misplaatst.
Voorzitter: Dank u wel.
De verdediging van Donald Groen ging vervolgens meteen verder met bespreking van de visie van hun cliënt.
Mr. Meijering: Cliënt kan zich niet aan de indruk onttrekken dat er ergens een zogenoemd justitieel 'bonnetje' tegen hem openstaat. Een bonnetje naar aanleiding van het feit dat cliënt in het verleden in beeld is gekomen bij, en met (vermeend) "grote namen" die figureren en figureerden in het zogenaamde milieu. Mogelijk dat daardoor de analyse van de in het dossier opgetekende feiten danig is opgeklopt.
Zuiverder zou het echter zijn om te rekenen met het feit dat cliënt -die tegen de 50 loopt- in het geheel geen antecedenten heeft en al jaren een eigen bedrijf runt. Het is de vraag of dat past bij het beeld dat in het dossier omtrent cliënt wordt opgeroepen. En of het beeld van de miljoenenafpersing gedurende jaren wel past bij wat de recherche aan vermogen -voor zover daarvan gesproken kan worden- tot cliënt heeft kunnen terugbrengen.
De verdediging ging vervolgens in op de visie van hun cliënt op de verschillende zaaksdossiers.
Samengevat waren dat de volgende:
De zaak Van Lent;
De zaak B. en J.;
Cliënt: handelaar in, en restaurateur van Antieke klokken
De zaak Toebosch;
De zaak Lolkes de Beer;
De zaak Degenaar;
De kwestie Vadertje Tijd;
De zaak witwassen Nieuw-Buinen;
De zaak witwassen Epoque;
De zaak beïnvloeding getuigen.
Kom daar nog zeker op terug. Aankomende week gaat de rechtbank de verdachten horen op zitting. Ongetwijfeld komen zaken dan inhoudelijk aan de orde.
De verdediging had meteen al een hele reeks onderzoekswensen. Ik zal me vandaag beperken tot het pleidooi van Mr. Meijering en zijn onderzoekswensen, hoewel de andere advocaten natuurlijk ook aan het woord zijn geweest met ieder een aantal eigen wensen en/of verzoeken. Echter Meijering en Van Kleef kwamen voor vandaag met het meest uitgebreide pleidooi en aanverwante verzoeken/wensen. Een aantal advocaten hielden de middag reeds rondom het middaguur voor gezien.
De kroongetuige kwam ook ruimschoots aan de orde in het pleidooi.
De kerngetuige is Remko van Lent, aldus Mr. Meijering, aangezien zijn partner Jessica van B., hoewel er met haar ook een deal is gesloten, als een de-auditu getuige, oftewel 'een van horen zeggen van Van Lent-getuige', kan worden gekwalificeerd.
De grote vraag is (samengevat) of Van Lent nou geen mega-belang heeft om onder zijn schuldeisers uit te komen waar hij al gauw zo'n 9 miljoen aan schulden heeft openstaan, onder meer bij de fiscus zo'n 550.000 euro en zo'n 8,1 miljoen aan concurrerende crediteuren. Van Lent zit dus dik in de schulden en dan hebben we het alleen over de schulden die zichtbaar zijn geworden. In de Quote had een curator het zelfs over 'tussen de 10 en de 20 miljoen euro'.
Kortom: Het roept het beeld op van een persoon die een megabelang had om te kunnen verdwijnen, om zijn schepen achter zich te verbranden en zonder schulden een nieuw leven op te bouwen. En dat kon alleen in het buitenland. Maar dat gaat niet zomaar. Dat kost geld, heel veel geld. Echter crediteuren kunnen hun debiteur ook in het buitenland achterhalen en aldaar procederen om hun geld te krijgen. Er was slechts één uitweg: met behulp van de Staat een verzorgd beschermingsprogramma met een nieuwe identiteit. Niemand anders kan een dergelijk nieuwe leven regelen en verzorgen, aldus Meijering.
Tot slot verzocht de verdediging een hele reeks getuigen te horen en hadden de raadslieden van Donald Groen aansluitend de onderzoekswensen. Ook daar kom ik nog wel op terug.
Later in de week......
Bondtehond
